تولیدکنندکان کاغذ، غایبان بزرگ نشست وزارت ارشاد با فعالان بازار کاغذ

به گزارش سپی و به نقل از صنایع سلولزی ایران، یکی از نگرانی‌هایی که اهالی فرهنگ به هنگام تغییر دولت با آن مواجه بودند،‌ رها شدن حمایت از تولید کاغذ در کشور بود،‌ مسئله‌ای که در دولت سیزدهم از همان ابتدا یک کلیدواژه جدی در گفتمان رئیس‌جمهور،‌ وزیر فرهنگ و ارشاد و وزارت فرهنگ و صمت بود،‌ با وجود مانورهای تبلیغاتی که بر روی مسئله تولید کاغذ و خودکفایی در تولید کاغذ در دو سال اخیر انجام شد،‌ حمایت‌ها از مسئله تولید به اندازه‌ای بود که علی‌رغم کاستی‌‌های بسیار و عدم هماهنگی‌ بخش‌های مختلف دولتی در این زمینه‌، بسیاری از موانع پیش پای تولید برطرف شده و علاوه بر رسیدن کارخانه مازندران به عنوان تنهاتولیدکننده جدی کاغذ تحریر در کشور،‌ به خودکفایی در زمینه تولید کاغذ کتاب‌های درسی‌، کارخانه‌های دیگر نیز بخشی از مسیر برای رسیدن به ظرفیت تولید تحریر را پیمودند،‌ مانند کارخانه زاگرس فارس که با تسهلاتی که از دولت دریافت کرد،‌ تا رسیدن به مرحله تولید پیش رفت.

با این شرایط‌، جابه‌جایی دولت در زمانی رخ داد که مسئله حمایت از تولید کاغذ وارد سومین سال و البته حیاتی‌ترین دوره خود می‌شود،‌ چرا که حالا تولید روی غلتک افتاده و برای رسیدن به روند پایدار نیازمند ادامه حمایت‌‌هاست. با وجود اینکه تاکیدرئیس جمهور بر برنامه هفتم توسعه است و در برنامه هفتم توسعه حمایت از تولید به صورت ویژه دیده شده است،‌ برخی از کارشناسان بر این باورند که تصمیمات اخیر برخی وزارتخانه‌ها نگرانی‌هایی را برای ادامه حمایت از تولید کاغذ ایجاد کرده است.

 ادغام دفتر سلولزی در دفتر صنایع نساجی وزارت صمت که حالا به دنبال انتقاد فعالان صنعت سلولزی‌، چاپ و نوشت‌افزار مسکوت مانده  و مسئله اختصاص ارز برای واردات کاغذ کتاب‌های درسی نیز این نگرانی‌ها را پررنگ‌تر کرده است.

از سوی دیگر،‌ کاهش ظرفیت تولید کاغذ تحریر در کارخانه مازندران نسبت به سال گذشته که به دلیل ناترازی انرژی و قطعی برق در تابستان رخ داده است،‌ نیز مزید بر علت شده تا این نگرانی‌ها تشدید شود،‌ چرا که کارخانه مازندران تا پایان سال امکان تولید 33 هزار تن کاغذ تحریر را دارد و نیاز آموزش و پرورش 45 هزار تن کاغذ است. این شرایط خواه ناخواه دولت را به سمت حمایت از واردات کاغذ برای پاسخ به این نیاز پیش می‌برد.

تولید 18 هزار و 500 تن کاغذ از ابتدای سال در مازندران

به گفته امید نیک‌نژاد مدیرعامل چوب و کاغذ مازندران تاکنون 18 هزار و 500 تن کاغذ تحریر در مازندران تولید شده و تا پایان سال این رقم به 33 هزار تن وعده خواهد رسید و امکان تولید بیشتر(پاسخگویی به نیاز 45 هزار تنی آموزش و پرورش) تا پایان خرداد ماه وجود ندارد.

اما این تنها انتقاد فعالان عرصه کاغذ نیست،‌ مسکوت ماندن بحث حمایت از تولید در وزارت صمت انتقاد جدی‌‌تری سندیکای تولیدکنندکان کاغذ و مقواست. ابوالفضل روغنی رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا در این زمینه به تسنیم می‌گوید:‌ متاسفانه وزارت صمت آنطور که ما انتظار داریم، به مسئله تولید کاغذ توجه چندانی ندارد،‌ اتفاق‌ها و اخبار ناامیدکننده است و به نظر می‌رسد که بحث حمایت از تولید را مسکوت گذاشته‌اند‌، برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌های اجرایی وزارت صمت در یکی دو ماه گذشته نشان می‌دهد که مسیر‌، مسیر حمایت از صنعت سلولزی نیست، ما منتظر ورود افراد متخصص و صاحب تخصص و تجربه هستیم‌، اما تاکنون شاهد آن نیستیم.

وی ادامه می‌دهد: متاسفانه در بدنه وزارت ارشاد نیز نوع نگاه به کاغذ،‌ به سمت واردات تمایل دارد تا تولید‌،‌ ما همیشه در وزارت ارشاد و ناشران به عنوان مصرف‌کنندگان اصلی کاغذ‌، با این نگرش مواجه بودیم که کاغذ ایرانی کیفیت ندارد و باید کاغذ خارجی وارد کنیم. در این زمینه نیاز به فرهنگ‌سازی جدی داریم.

به گفته روغنی،‌ وزارت صمت الگو و مدلی برای دفاع از صنعت سلولزی ندارد،‌ دولت نیز در شروع دعوتی از فعالان صنعت سلولزی نکرده است که تصمیمات عقلانی با حضور کارشناسان گرفته شود‌.

وی هشدار می‌دهد که رها کردن صنعت سلولزی در کشور به معنای تصعیف این صنعت و بازگشت مسیر طی شده است.

روغنی با اشاره به نشستی که وزارت ارشاد با موضوع کاغذ اخیراً برگزار کرده است،‌ نیز می‌گوید: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اخیرا‌ً جلسه‌ای با موضوع کاغذ داشته ولی در نهایت تعجب،‌ هیچ دعوتی از صنف تولیدکنندگان برای حضور در این نشست نشده است،‌ تنها کسانی که در این نشست دعوت نبودند،‌ تولیدکنندگان کاغذ بودند،‌ در حالیکه واردکنندگان حضور داشتند. این در حالی است که تولیدکنندگان در شرایط فعلی در کنار واردکنندگان در وضعیت کاغذ کشور دخیل هستند،‌ به نظر می‌رسد که دانسته‌های مدیران فعلی وزارت ارشاد از وضعیت کاغذ 4 سال است که بروز نشده و به توانایی‌‌هایی که تولید در این مدت به دست آورده آگاهی کافی ندارند.

امروز پس از بحران‌هایی که در دهه 90 برای کاغذ تحریر و ناشران به عنوان مهمترین مصرف‌کنندگان کاغذ در کشور پیش آمد،‌ محرز است که باید در تولید کاغذ جهادی عمل کرد، اقدامی که حداقل در 3 سال گذشته انجام شد و تولید را از 4 هزار تن به 50 هزار تن رساند. امروز با وجود اینکه کارخانه‌های داخلی و به‌طور مشخص کارخانه مازندران توانست به خودکفایی در عرصه تولید کاغذ کتاب‌های درسی برسد،‌ اما هنوز برای رسیدن به ظرفیت تولید با مشکلاتی روبه‌روست،‌ مشکلاتی که موجب شده است هم نتوان چندان به رسیدن به ظرفیت موجود اندیشید هم مانع رسیدن به حداکثر کیفیت مطلوب می‌شود،مشکلاتی که بارها مدیران این کارخانه از آن دم زدند و نتیجه‌ای برای حل آن حاصل نشد،‌ مشکلاتی از جمله قطعی برق کارخانه در تابستان،‌ هماهنگ‌نبودن دستگاه‌های اجرایی در حمایت از تولید،‌ کمبود تسهیلات حمایتی‌، عدم دسترسی به مواد اولیه مرغوب،‌ منع استفاده از چوب‌های شکسته و افتاده در جنگل و…

از سوی دیگر برای ورود کارخانجات جدید به مسئله تولید در کشور سرمایه‌های قابل توجهی در دولت سیزدهم انجام شده است که حالا این کارخانه‌ها باید با ورود به تولید تحریر‌،‌ ادای دین کنند،‌ کارخانه کاغذ زاگرس از جمله این کارخانه‌هاست که به گفته مدیران پیشین وزارت ارشاد،‌ تنها مسئله‌اش برای ورود به تولید، تامین انرژی است که باید تاکنون رفع شده باشد.

در عین حال به‌نظر می‌رسد یک مشکل عمده پیشِ‌پای تولید داخلی کاغذ هم‌چنان پابرجاست و آن مواجهه عامه‌پسند با استفاده از کاغذ تولید داخلی است،‌ اگر در دهه 90 ناشران به‌عنوان مهمترین مخالفان تولید کاغذ داخلی از کیفیت پایین این کاغذ انتقاد می‌کردند و استفاده از کاغذ وارداتی را ترجیح می‌دادند،‌ حالا با گذشت بیش از یک دهه این امر مسجل شده است که وابستگی صددرصد به واردات کاغذ امری اشتباه است و با تکیه بر تولید می‌توان به افزایش کیفیت داخلی نیز اندیشید، موضوعی که کارخانه‌های تولیدداخل نیز بر آن سرمایه‌گذاری کرده و به ارتقای کیفیت پرداخته‌اند.در این زمینه این وزارت فرهنگ است که می‌تواند نقش‌آفرین باشد.