آشنایی با چاپ بریل و…

تاریخچه خط بریل

لوئی بریل مخترع سیستم نوشتن و خواندن ویژه نابینایان بود؛ او در سال ۱۸۰۹ در پاریس به دنیا آمد. پدر بریل چرم‌دوز بود، بریل نیز بسیار علاقه‌مند بود که در کارگاه پدر خود مشغول کار باشد، اما متاسفانه زمانی که سه ساله بود، یک میله آهنی نوک تیز به نام “درفش” وارد چشم او شد و در نتیجه  یکی از چشمانش آسیب جدی دید؛ طولی نکشید که التهاب و عفونت به چشم دیگر نیز سرایت کرد و قرنیه‌های هر دو چشم از بین رفت. در نتیجه  بریل، بینایی خود را به طور کامل از دست داد.

لوئی بریل دارای هوش سرشار بود و با کمک پدر و مادر خود توانست خط معمولی را به صورت برجسته بیاموزد و همانند بقیه افراد معمولی بخواند و بنویسد. اما پس از مدتی متوجه شد که خواندن خط عادی برای نابینایان بسیار دشوار و طاقت فرسا است. او ضمن انجام تکالیف مدرسه ،تمام زمان فراغت خود را به تکمیل خط نابینایان‌ که بزرگ‌ترین هدف زندگی او بود، اختصاص می‌داد و حـتی در روزهای تعطیل نیز اوقات خود را صرف‌ این‌ کار می‌کرد. زمانی که لوئی بریل به ۱۵ سالگی رسـید، روش ابـداعی او به حدی تکمیل شده‌ بود که “پی نیه” مدیر موسسه نابینایان تحت تأثیر آن قرار گرفت و دستور داد که این روش، اگرچه به طور غیر رسمی در آموزشگاه‌ مورد استفاده‌ قـرار گـیرد. بریل توانست با تلاش‌های بی‌وقفه خود در سن ۱۶ سالگی خطی اختراع کند که مشکل نابینایان را برای خواندن حل کند.

او در  سن ۴۳ سالگی و در سال ۱۸۵۲ به دلیل بیماری سل، جان خود را از دست داد. در مراسم تشییع جنازه بـریل، یک صف طولانی از افرادی نابینا،به کمک عصاهای سفیدرنگ خود شرکت کرده بودند؛ این نابینایان به خوبی آگاه بودند تا چه اندازه، به خاطر خطی که بریل اختراع کرده‌ بود، مدیون زحمات او هستند. خط بریل که از نقطه‌های‌ برجسته تشکیل می‌شود، امکان یادگیری دانـش‌های بشری مختلف را برای نابینایان فراهم کرد. چند سال پس از مرگ لوئی بریل، اختراع او در سراسر جهان به رسمیت شناخته شد.

خط بریل چیست؟

خط بریل، الفبایی است که به نابینایان کمک می‌کند همانند افراد عادی خواندن و نوشتن را بیاموزند. برای استفاده از این نوع خط به حس لامسه نیاز است؛ این شیوه از نگارش در زبان‌هایی که از چپ به راست است، از چپ به راست نوشته شده و در زبان‌هایی که از راست به چپ نوشته می‌شود، از راست به چپ است.

 

خط بریل در زبان فارسی

خط بریل در زبان انگلیسی از راست به چپ و در زبان فارسی از چپ به راست خوانده و نوشته می‌شود. هر حرفی از الفبای بریل از چند نقطه برجسته در قالب دو ستون تشکیل شده است. الفبای هر خطی مانند لاتین، فارسی، عربی، چینی و غیره با قراردادهای مشخص هر خط کد گذاری شده‌ است. فرد نابینا به منظور خواندن این حروف، انگشت خود را روی آن‌ها قرار می‌دهد و با شناسایی موقعیت برجستگی‌ها، حروف و کلمات را تشخیص می‌دهد. با استفاده از خط بریل و این سبک از خواندن، فرد نابینا می‌تواند به سرعت افراد دیگر، مطالب را بخواند.

 

مبتکر اردبیلی؛ مخترع خط آسان برای نابینایان

علی کاظم زاده، مبتکر ایرانی به تازگی خط جدیدی برای کمک به نابینایان ابداع کرده است که تحول بزرگی را در زندگی این افراد به وجود می‌آورد. الفبای خط بریل کلاسیک که توسط لوئی بریل اختراع شد دارای ۱۵۰ نقطه بود، اما خط جدید تنها شامل دو قالب یک نقطه‌ای و دو نقطه‌ای است. اختراع خط جدید باعث کاهش زمان یادگیری خواندن و نوشتن نابینایان شده است، زیرا این خط دارای قالب‌ها و نقطه‌های قراردادی کمتری است و به مدت طولانی‌تر و به شیوه ساده‌تر در ذهن افراد حک می‌شود. در واقع مراحل یادگیری الفبای جدید آنقدر ساده است که والدین فرد نابینا می‌توانند به سرعت این الفبا را یاد گرفته و فرزند خود را نز آموزش دهند. برجستگی‌های خط بریل که روی صفحات کاغذی حک می‌شود، با گذر زمان بر اثر لمس‌کردن و همچنین عرق و رطوبت دست از بین می‌رود، اما در الفبای جدید از تلق‌های پلاستیکی استفاده شده است که ماندگاری بیشتری دارد، مقرون به صرفه و سبک‌تر است. نکته جالب توجه این که همان دستگاهی که در قدیم برای چاپ خط بریل به کار می‌رفته است، اکنون برای انتشار این نوع تلق‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از خط جدید در کاهش زمان یادگیری خواندن و نوشتن برای روشندلان تحول بزرگی ایجاد می کند و کمک شایانی به جامعه نابینایان کرده است.